Είμαστε χορευτές από την κούνια μας

Γιατί στα βρέφη και στα νήπια αρέσει τόσο πολύ να τα ταχταρίζουν, δηλαδή να τα κουνούν ρυθμικά πάνω-κάτω τραγουδώντας τους μια ρυθμική μελωδία; Και γιατί μόλις ακούσουν ένα ρυθμικό μουσικό κομμάτι αρχίζουν να κινούν τα χέρια, τα πόδια, το κεφάλι και τον κορμό τους ακολουθώντας τον ρυθμό του κομματιού; Ισως αυτό το ερώτημα εμάς να μη μας έχει απασχολήσει ποτέ, γιατί είναι μια πραγματικότητα που τη ζούμε καθημερινά γύρω μας. Για τους επιστήμονες όμως που μελετούν την ανθρώπινη συμπεριφορά οι απαντήσεις σε τέτοια ερωτήματα προϋποθέτουν έρευνες που μπορεί να διαρκέσουν πολλά χρόνια αναφέρει σε άρθρο της η Ελευθεροτυπία (27/3/2010). Πριν από λίγες μέρες δημοσιεύθηκαν στην online έκδοση της επιθεώρησης «Proceedings of the National Academy of Sciences» τα αποτελέσματα μιας ενδιαφέρουσας έρευνας, που έγινε με στόχο να διαπιστωθεί πότε ακριβώς ο άνθρωπος αρχίζει να συντονίζει τις κινήσεις του σώματός του με κάποιο ακουστικό ερέθισμα.
Οι ερευνητές, ψυχολόγοι από το Πανεπιστήμιο του Γιορκ, στη Βρετανία, και από το Πρότυπο Κέντρο Διεπιστημονικής Ερευνας για τη Μουσική του Πανεπιστημίου της Γιβάσκιλα στη Φινλανδία, μελέτησαν τη συμπεριφορά 120 νηπίων ηλικίας μεταξύ πέντε μηνών και δύο ετών. Και διαπίστωσαν ότι τα μωρά έχουν μια έμφυτη κλίση προς τον χορό καθώς και ότι έχουν την τάση να κινούνται ρυθμικά μόλις ακούσουν ένα μουσικό κομμάτι. Μάλιστα, απ' ό,τι φαίνεται, τα βρέφη και τα νήπια ανταποκρίνονται αυθόρμητα περισσότερο στον ρυθμό και το τέμπο της μουσικής παρά στον λόγο. Οι ερευνητές βιντεοσκόπησαν και ανέλυσαν με τη βοήθεια της τεχνολογίας όλες τις αντιδράσεις των νηπίων απέναντι σε διαφορετικά ακουστικά ερεθίσματα, όπως κλασική μουσική, ρυθμική μουσική και ομιλία. Στο πείραμα συνέβαλαν και επαγγελματίες χορευτές, οι οποίοι κλήθηκαν να αξιολογήσουν κατά πόσο οι κινήσεις των νηπίων ακολουθούσαν τον ρυθμό της μουσικής.
«Από τη μελέτη μας προκύπτει ότι μάλλον ο ρυθμός είναι αυτό που προκαλεί την αυθόρμητη αντίδραση των παιδιών και όχι άλλα στοιχεία της μουσικής, όπως η μελωδία. Επίσης διαπιστώσαμε ότι όσο καλύτερα κατάφερναν τα παιδιά να συγχρονίζουν τις κινήσεις τους με τη μουσική τόσο περισσότερο χαμογελούσαν», δηλώνει ο Marcel Zentner, ένας εκ των ερευνητών που υπογράφουν τη μελέτη.
Επισημαίνει όμως ότι ακόμη δεν γνωρίζουμε γιατί οι άνθρωποι ανέπτυξαν αυτή την προδιάθεση για ρυθμική κίνηση. Μια εύλογη, αλλά ανεπιβεβαίωτη υπόθεση, είναι ότι οι ικανότητες που σχετίζονται με τις ρυθμικές αντιδράσεις έπαιζαν κάποτε, κατά το παρελθόν του ανθρώπινου είδους, αποφασιστικό ρόλο για την επιβίωσή του, και συνεπώς ευνοήθηκαν από τη φυσική επιλογή. Μια εναλλακτική εξήγηση θα ήταν ότι οι ικανότητες αυτές αναπτύχθηκαν επειδή εξυπηρετούσαν κάποια άλλη λειτουργία, η οποία απλώς συμπίπτει με την επεξεργασία της μουσικής.