Σπουδές στα χρόνια του ΔΝΤ
Η οικονομική κρίση και τα νέα σκληρά μέτρα αναμένεται να επιφέρουν δραματικές αλλαγές στον πίνακα των προτιμήσεων και των επιλογών των υποψηφίων στις φετινές πανελλαδικές εξετάσεις, που άρχισαν την περασμένη Παρασκευή. Αμέσως μετά έρχεται η μεγάλη στιγμή της επιλογής τμημάτων ή σχολών. Μια απόφαση που καθορίζει σε μεγάλο βαθμό την υπόλοιπη ζωή ενός νέου ανθρώπου.
Όπως προκύπτει από το νέο σύστημα διορισμού των εκπαιδευτικών, όλοι προβλέπουν «πάγωμα» όλων των καθηγητικών επαγγελμάτων. Μόνον οι δάσκαλοι θα εξακολουθήσουν για ένα χρονικό διάστημα ακόμη να έχουν κάποιες ελπίδες επαγγελματικής αποκατάστασης, δεδομένου ότι αναμένεται σ' αυτόν τον κλάδο και μεγάλο κύμα συνταξιοδοτήσεων τα επόμενα χρόνια. Όπως επισημαίνουν οι εκπαιδευτικοί, δύο κατηγορίες σπουδών θα εξακολουθήσουν να παρέχουν «μίνιμουμ» επαγγελματική ασφάλεια. Πρόκειται για τις στρατιωτικές σχολές και τις σχολές της αστυνομίας των οποίων οι απόφοιτοι προσλαμβάνονται κατ' ευθείαν, χωρίς να απαιτείται διαγωνισμός του ΑΣΕΠ.
Ποια είναι όμως τα επαγγέλματα που φαίνεται ακόμη και σήμερα να έχουν προσδοκίες για επαγγελματική αποκατάσταση;
Σύμφωνα με τον καθηγητή φυσικής Γιώργο Χατζητέγα, και στο μέλλον θα εξακολουθήσει η αγορά να αναζητεί λογιστές, φοροτεχνικούς και οικονομικούς συμβούλους.
Ένα «έξυπνο» επάγγελμα που δεν είναι γνωστό στους πολλούς είναι η Διοίκηση Εφοδιαστικής Αλυσίδας. Πρόκειται για την κατάρτιση υπευθύνων μεγάλων αποθηκών προϊόντων που διοχετεύονται στην αγορά. Στην εποχή μας ένα μεγάλο μέρος των προϊόντων τυποποιείται και διακινείται με βάση την ημερομηνία παραγωγής και λήξεως. Η διοίκηση τέτοιων αποθηκών είναι το αντικείμενο των σπουδών στα τμήματα των ΤΕΙ στη Θήβα, στα Γρεβενά και στην Κατερίνη. Θεωρείται ότι οι απόφοιτοί τους έχουν απόλυτη απορροφητικότητα από την αγορά.
Μεγάλη ζήτηση θα εξακολουθήσουν να έχουν και στο μέλλον οι νέες τεχνολογίες. Ο Γ. Χατζητέγας επισημαίνει: «Το 'κανάλι' του Internet θα είναι πλέον ο χώρος της νέας εποχής της οικονομίας. Εκεί ήδη έχουν αρχίσει να αναπτύσσονται επιχειρήσεις μικρών επενδύσεων και αναλογικά μεγαλύτερων αποδόσεων. Στις υπηρεσίες του Διαδικτύου γίνεται κοσμογονία. Διακινούνται πλέον τα αγαθά, οι πληροφορίες, οι υπηρεσίες κ.λπ. Στην Αγγλία για παράδειγμα είναι διαδεδομένα τα διαδικτυακά φροντιστήρια, τα οποία στην πλειονότητά τους χρησιμοποιούν αλλοδαπούς εκπαιδευτικούς, που κοστίζουν φθηνότερα, όπως για παράδειγμα στα μαθηματικά απασχολούνται σχεδόν αποκλειστικά Πακιστανοί ή Ινδοί , ενώ η τεχνική-υπαλληλική υποστήριξη του φροντιστηρίου παρέχεται μέσω Ινδιών, αφού για παράδειγμα μια γραμματέας στο Νέο Δελχί κοστίζει ελάχιστα σε σχέση με το Λονδίνο. Από την άλλη πλευρά, ο χρήστης αυτής της υπηρεσίας μπορεί να έχει στη διάθεσή του, όλο το εικοσιτετράωρο, με μόλις 50 λίρες τον μήνα, έναν καθηγητή και όλη την υποστήριξη ενός ολόκληρου φροντιστηρίου, που θα ασχολείται προσωπικά με τον χρήστη».
Στην Ελλάδα η επιλογή επαγγέλματος μέσω του Διαδικτύου έχει ένα ακόμη κίνητρο: μέχρι τώρα δεν υπάρχει επιβολή φορολογίας όπως συμβαίνει με τις άλλες επιχειρήσεις.
Όμως, νέες επιστήμες έρχονται συνεχώς στο προσκήνιο. Μία από αυτές είναι η «γενωμική», που όπως λένε οι καθηγητές θα είναι μια από τις επιστήμες του μέλλοντος, αφού συνδυάζει τη γενετική, τη βιοπληροφορική και τη ρομποτική. Ενας υποψήφιος στην Ελλάδα θα μπορεί να επιλέξει για παράδειγμα τη βιολογία και στη συνέχεια να προχωρήσει στην εξειδίκευσή του.
«Τα μαθηματικά», λέει ο Γ. Χατζητέγας, «θα εξακολουθήσουν να είναι 'αθάνατη' επιστήμη. Σε οδηγούν παντού εκτός από την εκπαίδευση και τη διδασκαλία. Η δυνατότητά τους, για παράδειγμα, να σε οδηγήσουν στη στατιστική είναι ενδιαφέρουσα, αφού στο μέλλον αυτοί οι επιστήμονες θα στελεχώσουν τους τομείς της υγείας, του εμπορίου και των τραπεζών. Από τα μαθηματικά μπορεί κάποιος να οδηγηθεί στην αναλογιστική επιστήμη· σ' αυτούς δηλαδή που σπουδάζουν για να μάθουν να σχεδιάζουν για παράδειγμα ασφαλιστικά προγράμματα είτε για πρόσωπα είτε ακόμη και για λογαριασμό του κράτους».
Μεγάλο ενδιαφέρον εξακολουθούν να έχουν όλα τα προγράμματα σπουδών που έχουν σχέση με την ενέργεια, όχι όμως στο επίπεδο της πράσινης ανάπτυξης που κοστίζει, όπως λένε οι εκπαιδευτικοί, αλλά της εξειδίκευσης στα προγράμματα εξοικονόμησης ενέργειας.
Την ίδια κατηγορία ενδιαφέροντος αφορούν και οι σπουδές γύρω από τη διαχείριση υδάτων και απορριμμάτων, ενώ σταθερό μέλλον φαίνεται να έχουν όσοι σπουδάζουν ξένες γλώσσες και ιδιαίτερα τις λιγότερο διαδεδομένες, όπως είναι τα ιαπωνικά, τα κινεζικά αλλά και, τα τελευταία χρόνια, τα ισπανικά. Ζήτηση θα εξακολουθήσουν να έχουν και τα επόμενα χρόνια οι νοσηλευτές.
Οι περιζήτητες σήμερα ιατρικές σχολές, αν και δεν φαίνεται να υποχωρούν στις προτιμήσεις των υποψηφίων, ωστόσο το επαγγελματικό μέλλον βρίσκεται στις ειδικότητες. Μια έρευνα στη Βρετανία για τα είκοσι επαγγέλματα του μέλλοντος στις δύο πρώτες θέσεις «φιγουράρουν» οι σπουδές για κατασκευή μελών ανθρώπινου σώματος από ζωντανά ανθρώπινα μέλη και η νανοϊατρική. Δηλαδή σπουδές για τη δημιουργία ατομικών συσκευών και θεραπειών που θα φέρουν αλλαγές στην προσωπική περίθαλψη.
Πολύ υψηλά στον κατάλογο βρίσκονται οι χειρουργοί αύξησης της μνήμης, που θα επεμβαίνουν στον εγκέφαλο «προσθέτοντας» επιπλέον μνήμη στους ανθρώπους που είναι υπερβολικά εκτεθειμένοι στην πληροφορία, ενώ δημοφιλές θα θεωρείται το επάγγελμα των διαχειριστών ηλικιωμένων. Πρόκειται για εκείνους που θα διαχειρίζονται την υγεία και τις ανάγκες των μεγαλύτερων σε ηλικία ανθρώπων, μέσα από νέες θεραπείες και μεθόδους.
Στην Ελλάδα, όλοι οι εκπαιδευτικοί που ειδικεύονται στον επαγγελματικό προσανατολισμό θεωρούν ότι μόλις τώρα άρχισε να πεθαίνει το όνειρο της κάθε ελληνικής οικογένειας για αποκατάσταση των παιδιών της στις υπηρεσίες του δημόσιου τομέα.
Υπολογίζουν μάλιστα ότι, σύντομα, μόλις ένας στους είκοσι θα αποκαθίσταται σε κάποια δημόσια υπηρεσία. Συγχρόνως, προβλέπουν ότι θα υπάρξει μεγάλο μεταναστευτικό κύμα νέων κυρίως όμως πτυχιούχων που θα βγαίνει έξω από την Ελλάδα για να κάνει μεταπτυχιακές σπουδές και ένα μεγάλο μέρος απ' αυτούς θα βρίσκει εκεί την επαγγελματική του αποκατάσταση.