Κομμώσεις «Οι ωραίες Καρυάτιδες»


Είναι φοιτήτριες σε ένα πανεπιστήμιο του Κονέκτικατ όπως εκατομμύρια άλλες στη χώρα τους και σε όλον τον κόσμο. Μόνο που αυτές είχαν το προνόμιο να γίνουν για λίγες ημέρες... Καρυάτιδες. Τα όμορφα νεανικά κεφάλια τους στολίστηκαν με πλούσιους βοστρύχους και πλεξίδες και η χάρη, η κομψότητα και η αγέρωχη θωριά μιας αρχαίας Ελληνίδας, όπως ήταν αυτές που ενέπνευσαν τις Κόρες της Ακρόπολης ή τις Καρυάτιδες του Ερεχθείου, μεταμόρφωσαν ως διά μαγείας τα κορίτσια τού σήμερα σε εκλεπτυσμένα μοντέλα αρχαίων καλλιτεχνών αναφέρει Το Βήμα (14/4/2010).
Η Ιστορία κάνει κύκλους και η μόδα επίσης. Και ένα πανεπιστημιακό πρόγραμμα στο πλαίσιο διδασκαλίας της Ιστορίας της Τέχνης μπορεί να επαναφέρει στο προσκήνιο κοκεταρία χιλιετιών. «Δράστις» η καθηγήτρια του Πανεπιστημίου του Φέρφιλντ δρ Κατρίν Σουάμπ, ειδικευμένη στην Ιστορία της Τέχνης της ελληνορωμαϊκής εποχής, η οποία θέλησε να ερευνήσει αν οι περίτεχνες κομμώσεις των αρχαίων αγαλμάτων- και συγκεκριμένα των Καρυατίδων- μπορούν να αναπαραχθούν στις γυναίκες σήμερα.
Το βασικό ερώτημα που ετέθη ήταν απλό: Ηταν αληθινές ή φανταστικές αυτές οι κομμώσεις; Ηταν, δηλαδή, κομμώσεις πραγματικών γυναικών ή μια καλλιτεχνική σύμβαση που είχαν εφεύρει οι γλύπτες; Ως συνεπής ερευνήτρια η κυρία Κατρίν Σουάμπ χρησιμοποίησε για την απάντησή του τη μέθοδο του πειράματος. Πέντε φοιτήτριες της Ιστορίας της Τέχνης και μία της Ψυχολογίας όσες και οι Καρυάτιδες-, επιλεγμένες με βάση το μήκος και την ποιότητα των μαλλιών τους, προσφέρθηκαν ως «εθελόντριες» για το πρόγραμμα. Την εκτέλεση του έργου ανέλαβε ένα επαγγελματικό κομμωτήριο έχοντας ως πρότυπο φωτογραφίες των αληθινών Καρυατίδων. (Όπως λέει η δρ Σουάμπ, χρησιμοποιήθηκαν φωτογραφίες του Γκέστα Χέλνερ από τα αρχεία του Γερμανικού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου στην Αθήνα και υλικό από την Αμερικανική Σχολή Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα.) Το αποτέλεσμα δεν άργησε να έρθει. Ηταν η επιβεβαίωση ότι οι μαρμάρινες Καρυάτιδες είχαν εμπνευσθεί κατά κύριο λόγο από πραγματικές γυναίκες της αρχαίας Αθήνας.
Το πείραμα έγινε τον Απρίλιο του 2009 και εν συνεχεία δημιουργήθηκε ένα DVD σε σκηνοθεσία της ίδιας της Κατρίν Σουάμπ στο οποίο καταγράφεται η όλη διαδικασία αλλά και οι αντιδράσεις των φοιτητριών καθώς μετατρέπονταν από γυναίκες του 21ου αιώνα σε αρχαίες Ελληνίδες. Η μόλις 15 λεπτών διάρκειά του όμως επ΄ ουδενί αντικατοπτρίζει τον πραγματικό χρόνο που απαιτήθηκε για τις κομμώσεις. Αλλωστε και στην αρχαιότητα η κόμμωση την οποία αναλάμβανε να πραγματοποιήσει η θεραπαινίδα της κυρίας του οίκου διαρκούσε, παρά τη δεδομένη εμπειρία, αρκετή ώρα. Σίγουρα όμως οι κομμώσεις αυτές αποτελούσαν ένα διακριτικό σύμβολο- μαζί με τα κοσμήματατης ανώτερης τάξης στην οποία ανήκαν οι γυναίκες όταν εμφανίζονταν σε μεγάλα δημόσια γεγονότα όπως ήταν οι θρησκευτικές εορτές.
Όσον αφορά τις φοιτήτριες, εξάλλου, μπορεί αρχικώς να συμμετείχαν στο πρόγραμμα από περιέργεια, όπως είπαν, αλλά στη συνέχεια βίωσαν την εμπειρία ως μια διαφορετική προσέγγιση στον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό, τον οποίο αισθάνθηκαν πολύ κοντά τους. «Δεν έμοιαζε σε τίποτε με αρχαία ιστορία» δήλωσε χαρακτηριστικά μία από αυτές. Γι΄ αυτό άλλωστε και το πανεπιστήμιο προτίθεται να το χρησιμοποιήσει στο πλαίσιο των εκπαιδευτικών προγραμμάτων του.