Εισιτήριο για την ανεργία τα ελληνικά πτυχία Τα ελληνικά πανεπιστήμια παράγουν... ανέργους και χαμηλών δεξιοτήτων αποφοίτους ενώ κατέχουν μία από τις τελευταίες θέσεις ανά την Ε.Ε. στους δείκτες αποδοτικότητας που μετρά η Κομισιόν. Όσον αφορά τα χρήματα, λείπουν και αυτά καθώς η χρηματοδότηση από το κράτος είναι περιορισμένη.
Οι υπουργοί της Ε.Ε. δίνουν βάρος στην ποιότητα της τριτοβάθμιας παιδείας καθώς διαπιστώνεται ότι αποτελεί διαβατήριο για καλύτερο μισθό αλλά και για μεγαλύτερη ανάπτυξη της ευρωπαϊκής οικονομίας. Δεσμεύθηκαν να αναλάβουν δράση για τη βελτίωση της ποιότητας και την αποτελεσματική διαχείριση των κονδυλίων.
Ειδικά για την Ελλάδα, το ζήτημα είναι κομβικό. Υπολογίζεται ότι για κάθε χρόνο φοίτησης απολαμβάνει στη συνέχεια μισθό από 6% - 8,3% υψηλότερο εν συγκρίσει με τους συναδέλφους του που δεν πέρασαν ποτέ το πόδι της... τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Η αύξηση είναι αναλογικά με άλλα κράτη σημαντική, αν και στην Ιρλανδία κάθε χρόνος σπουδών μεταφράζεται σε 14,4% υψηλότερες απολαβές.
Στην έκθεση «Αποδοτικότητα και αποτελεσματικότητα των δημόσιων δαπανών παιδείας στην Ε.Ε.», καταγράφονται οι πολλές πληγές των ελληνικών πανεπιστημίων:
1. Τα στοιχεία δείχνουν ότι το πρώτο και μεγαλύτερο πρόβλημα κάθε αποφοίτου είναι να βρει δουλειά. Σε κανένα κράτος της Ε.Ε. δεν είναι τόσο μικρή όσο στην Ελλάδα η μείωση του ποσοστού ανεργίας μεταξύ όσων έχουν πτυχίο και των ανειδίκευτων εργατών, αφού η οικονομία δεν δημιουργεί «εξειδικευμένες» θέσεις.
Ετσι, το ποσοστό ανέργων αποφοίτων υπολογίζεται στο 7% του εργατικού δυναμικού, από τα υψηλότερα πανευρωπαϊκά. Είναι κάτω από το 4% στη Βουλγαρία, στην Τσεχία, στην Αυστρία, στην Γερμανία, στην Ολλανδία και σε πολλές άλλες χώρες.
Επίσης χαμηλό είναι και το ποσοστό απασχόλησης στους πτυχιούχους. Αντιστοιχεί στο 82% περίπου του εργατικού δυναμικού, με μόνο δύο κράτη (την Ιταλία και την Ουγγαρία) να έχουν χαμηλότερες επιδόσεις.
2. Σύμφωνα με μετρήσεις της Ε.Ε. η γλωσσική επάρκεια των φοιτητών είναι η τρίτη χαμηλότερη μεταξύ των «συμφοιτητών» τους στην ευρωζώνη. Το «σκορ» που κατέλαβαν σε μετρήσεις είναι υψηλότερο μόνο με σε σύγκριση με τη Ρουμανία και τη Βουλγαρία.
3. Πάντως, πρόσβαση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση έχουν πολλοί. Το 28% του πληθυσμού έχει τελειώσει πανεπιστήμιο έναντι του 22% στην Πορτογαλία αλλά και του 45% στην Κύπρο, που κατατάσσεται πρώτη. Αντιθέτως, από το 2000 έως το 2009 έχει μειωθεί πάρα πολύ ο αριθμός των αποφοίτων λυκείου (πλέον είναι ο χαμηλότερος αναλογικά με τον πληθυσμό μετά τη Μάλτα, την Πορτογαλία, την Ισπανία και την Ιταλία).
Βέβαια, μέχρι να τελειώσουν και να πάρουν πτυχίο περνά... πάρα πολύς καιρός. Τα στοιχεία δείχνουν ότι το 22,1% του πληθυσμού ηλικίας 30-34 ετών δηλώνει φοιτητής. Πρόκειται για την υψηλότερη αναλογία στην Ε.Ε., έναντι 4,1% στην Ολλανδία.
Ετσι εξηγείται το ότι οι δημοσκοπήσεις δείχνουν πως μόνο το 18% των νέων λαμβάνει πτυχίο στην... ώρα του (δηλαδή μετά από 4-5 έτη σπουδών) έναντι του 46% στην Ιρλανδία και 63% στη Φιλανδία.
4. Οι Βρυξέλλες λένε ότι η χαμηλή απόδοση στην αγορά εργασίας έχει άμεση σχέση με τη χαμηλή ποιότητα. Τα ελληνικά πανεπιστήμια είναι τελευταία σε ποιότητα αξιολόγησης των προγραμμάτων τους (θεωρείται ανύπαρκτη) και έχουν από τα πιο χαμηλά «σκορ» σε θέματα πολιτικής προσλήψεων (δημόσιοι υπάλληλοι) και κανόνων χρηματοδότησης.
Τα ελληνικά πανεπιστήμια έχουν τη δεύτερη χαμηλότερη επίδοση μετά την Κύπρο σε αποδοτικότητα των ερευνητικών και των ακαδημαϊκών δραστηριοτήτων. Η Ελλάδα βρίσκεται στην τελευταία θέση με βάση τις δημοσιεύσεις των καθηγητών που διδάσκουν στα πανεπιστήμια, μετά την Πολωνία και την Τσεχία.
5. Η χαμηλή ποιότητα συνδέεται και με την... έλλειψη χρημάτων. Η Ελλάδα δίνει τα λιγότερα χρήματα σε σχέση με κάθε άλλο κράτος στην Ε.Ε. για τη δημόσια παιδεία (3% του ΑΕΠ). Εξίσου χαμηλή είναι και η δαπάνη προς την τριτοβάθμια εκπαίδευση, ίση με το 0,7% του ΑΕΠ, ή 1,6 δισ. ευρώ το χρόνο. Αναλογούν σε 5.000 ευρώ ανά φοιτητή (ποσό προσαρμοσμένο με βάση το κόστος ζωής) που θεωρείται από τα πιο χαμηλά ανά την Ε.Ε. (στις 7.500 ευρώ είναι ο μέσος όρος). Επίσης η χώρα μας έρχεται τελευταία σε επιδόματα που δίνονται στους νέους προκειμένου (αν δεν έχουν επαρκή οικογενειακά ή άλλα εισοδήματα) να μπορέσουν να σπουδάσουν.
6. Επισημαίνεται ο μικρός αριθμός πανεπιστημίων (23) έναντι 137 στην Πορτογαλία και 56 στο Βέλγιο (δύο χώρες με πληθυσμό ανάλογο του ελληνικού). Παρ' όλα αυτά οι σπουδαστές φτάνουν στις 603.000 έναντι μόνο 232.000 στη Δανία...
Αναλογούν 50 φοιτητές ανά καθηγητή, έναντι 17,8 κατά μέσο όρο στην Ε.Ε. Κριτική ασκείται για την κεντρικά ελεγχόμενη πανεπιστημιακή πολιτική από το υπουργείο.
7. Με δεδομένη την παραπάνω εικόνα δεν είναι να απορεί κανείς γιατί διαπιστώνεται μεγάλη «φυγή» στο εξωτερικό, ίση με το 5,8% του συνόλου των φοιτητών ελληνικής ιθαγένειας, έναντι 2,8% του κοινοτικού μέσου όρου.